Op 20 januari 2020 startte een actie genaamd Lijm de Zorg. Het gezicht: Charlotte Bouwman, al ruim 800 dagen wachtend op de goede zorg. Een kamerlid van de VVD en een kamerlid van GroenLinks ondertekenden het manifest, anderen gaven aan het te onderschrijven. Maar wat staat er nou exact in het manifest? En is het politiek wenselijk en haalbaar?
Het manifest bestaat uit 10 punten over de ggz en jeugdzorg. Al dit komt neer op drie punten: laat mensen niet te lang wachten – ook niet als ze ‘complex’ zijn- , zorg voor één aanspreekpunt en verminder de marktwerking.
Het idee van één helpdesk waar men terecht kan werd al snel opgepakt door Lisa Westerveld (GroenLinks) en Martin Wörsdörfer (VVD). Aan de ene kant omdat zij beiden als woordvoerder jeugdzorg zich bezighouden met deze problematiek, aan de andere kant omdat dit wordt omschreven als een ‘snel te realiseren maatregel’.
Het terugdringen van de wachttijden in de zorg draait om meerdere punten. Ten eerste gaat het om een tekort aan juist opgeleide mensen, ten tweede om de bureaucratie en ten derde ook om de marktwerking.
Het ontbreken van juist opgeleide mensen gaat om het feit dat mensen vaak heel complex zijn en last kunnen hebben van meerdere problemen en stoornissen. Ondertussen specialiseren psychologen zich vaak op een of enkele psychische problemen. Hierdoor is het moeilijk iemand te vinden die jouw problemen tegelijkertijd aan kan pakken.
De bureaucratie is een veelgehoord pijnpunt in de zorg, en ook in dit geval geldt dat weer. Hulpverleners in de ggz en jeugdzorg spenderen veel tijd met het invullen van formulieren. Daarnaast is het systeem stug. Men staat lang op één wachtlijst, om vervolgens alsnog afgewezen te worden na de intake. Het wachten begint dan weer opnieuw.
De marktwerking versterkt de problemen verder. Dit was afgelopen jaar nog te zien, toen de grootste ggz-instelling instelling van Nederland, Parnassia, in conflict was met zorgverzekeraar VGZ. Verzekerden bij VGZ konden als ze op de wachtlijst stonden, geen hulp van Parnassia meer verwachten. Dit soort conflicten gaan over de ruggen van honderden patiënten die nu nog langer moeten wachten op passende zorg.
De problemen zijn duidelijk en de oplossing volgens Lijm de Zorg ook. Maar hoe haalbaar is dit?
Drie jaar geleden was er een ander manifest over de gezondheidszorg, al was het toen de ouderenzorg. Het manifest ‘Scherp op de Ouderenzorg’ werd door de gehele politiek omarmd en met veel punten werd ook echt iets gedaan. Er kwam zo’n 2,1 miljard extra voor zorgverleners.
Het is dus mogelijk dat een zorgmanifest leidt tot politieke veranderingen. In dit geval zitten de VVD en GroenLinks al achter de helpdesk aan. Andere problemen zijn misschien wat moeilijker aan te pakken.
Alle punten vragen namelijk om een gehele verandering van het systeem. Marktwerking en bureaucratie verminderen in de zorg vraagt eigenlijk om een ommekeer van het privatiseringsproces dat jaren geleden in gang is gezet. Het vinden van de juiste mensen en zorgen voor meer hulpverleners begint al bij de numerus fixus op opleidingen, maar gaat ook verder in vervolgopleidingen vanuit de ggz-instellingen en het geld dat (niet) wordt uitgetrokken voor de geestelijke gezondheidszorg.
Verandering is zeker mogelijk, en ook zeker nodig. Het verhaal van Charlotte werd de afgelopen twee weken in de media meerdere malen herhaald en vergelijkbare cases werden in de media gedeeld. Het is een verhaal dat gedeeld wordt door 37.750 mensen die wachten op gespecialiseerde ggz. Het gaat om 90.000 wachtenden als we de basis-ggz meetellen. Het is dus een urgent probleem.
En de politieke wil is er, of lijkt er in ieder geval te zijn. De hele week kwamen verschillende politici bij Charlotte langs om te praten, en soms ook om te vragen wat er gedaan kan worden.
Of er een echte verandering gaat plaatsvinden, is nog maar de vraag. Het probleem zit dieper dan we aan het oppervlakte zien en vraagt om een verandering in het systeem van misschien wel de hele zorg. Het gaat om een samenwerking en een verandering van ggz-instellingen, verzekeraars, politici en de uitvoerende politiek.
Kleine stappen zullen geen wonderen verrichten, maar misschien wel de problemen voor enkele tientallen of honderden mensen verlichten. Dit manifest zorgt voor discussie en samenwerkingen die leiden tot bijvoorbeeld een helpdesk en hopelijk nog vele andere maatregelen. En al zijn het allemaal kleine stappen, het zijn tenminste stappen in de goede richting.
Dutch 