Het rommelt al een behoorlijk tijd bij de Belastingdienst. Van ICT tot toeslagen, de problemen zijn groot. De in het Kabinet Rutte III verantwoordelijke staatssecretaris Menno Snel (D66) is opgestapt en er zijn twee vervangers aangesteld. Alexandra van Huffelen (D66) en Hans Vijlbrief (D66) moeten de problemen bij de Belastingdienst gaan oplossen. Dat is echter geen gemakkelijke opgave: al hun voorgangers sinds 2012 hebben te maken gehad met grote problemen.
Het begint in 2013, als RTL Nieuws uit een vertrouwelijk politierapport bekendmaakt dat Bulgaren op grote schaal fraude plegen met huur- en zorgtoeslag. Dit deed de groep via nep-adressen, terwijl ze zelf in Bulgarije zaten. Brandpunt zond vervolgens een documentaire uit over deze fraudeurs en toenmalig staatssecretaris Weekers reageert verontwaardigd op de onthullingen. Wat hij echter niet wist, was dat de FIOD en Belastingdienst al een jaar op de hoogte waren van deze fraude. Daarnaast was de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een kleine maand op de hoogte. De gevolgen voor Weekers blijven echter beperkt: ondanks dat er veel vragen onbeantwoord zijn gebleven haalt de ingediende motie van wantrouwen het niet.
Voor Weekers eindigen de problemen niet. Een jaar later komt hij weer in de problemen. Ditmaal omdat hij onvoldoende zicht zou hebben op o.a. het geven van toeslagen. Dit is een van de zaken waar de Belastingdienst in 2014 al mee achter liep. VVD en PvdA, de coalitie van destijds, stonden nog steeds achter Weekers, maar de PvdA eiste wel een wekelijkse update over de gang van zaken bij de fiscus. Voor de constructieve oppositiepartijen van destijds een reden om te stellen dat hij ‘onder curatele stond’. Gevolg: zijn positie werd nog wankeler en nog voor dat 50+ een motie van wantrouwen kon indienen hield Weekers de eer aan zichzelf.
Weekers’ opvolger was de toenmalig wethouder van Amsterdam, Eric Wiebes. Hij kwam, ten opzichte van Weekers’ veel minder de problemen, maar ook hij kreeg te maken met een behoorlijk groot probleem. De Belastingdienst had een vertrekregeling voor werknemers, die te succesvol was. Er was een grote overschrijding in de kosten. Wiebes had de Tweede Kamer bewust niet geïnformeerd over deze overschrijding. Daarnaast was de regeling bedoeld als ‘vroegpensioen’, maar ook hierover was de Tweede Kamer niet over geïnformeerd en bleek hij geen advies gevraagd te hebben aan een speciale commissie die adviseerde over de reorganisatie bij de Belastingdienst. Wiebes overleefde alle debatten, maar het probleem is daarmee niet opgelost. Burgers ervaren nog steeds hoe moeilijk de Belastingdienst bereikbaar is voor fiscale vragen. Het vertrek van veel ambtenaren is immers niet snel op te vangen, met het moeilijke belastingstelsel wat wij hebben. Ambtenaren goed inwerken kost tijd en mankracht en daar schort het beide aan.
In het derde kabinet Rutte gaat de post van Staatssecretaris van Financiën naar D66 en mag Menno Snel leiding gaan geven aan de fiscus. Dat gaat ruim twee jaar redelijk geruisloos, maar in 2019 word duidelijk dat de Belastingdienst honderden ouders van gezinnen van fraude beticht bij het aanvragen van kinderopvangtoeslag in 2009. De gezinnen moet veel geld terugbetalen en komen in grote problemen. Hij noemde het optreden ‘schandelijk’, maar liet zijn dienst wel zwart gelakte dossiers opsturen naar de ouders, omdat dit volgens de AVG zou moeten. Ook worden afspraken met gedupeerde afgezegd. Snel kiest er voor, na tot de conclusie te komen dat hij niet verder kan, om te stappen.
De vraag is nu echter, willen er nog mensen Staatssecretaris van Financiën worden? Blijkbaar durven Alexandra van Huffelen en Hans Vijlbrief het nog aan. Het moet eerlijk gezegd worden, in het Kabinet stappen als minister of staatssecretaris is altijd een risico, maar op de post Financiën is het risico erg groot. De fiscus is een logge organisatie, die de laatste jaren haar zaken slecht op orde heeft en niemand lijkt er echte controle over te krijgen, door de naweeën van eerder problemen. Gaat het nu, met deze twee ‘zwaargewichten’, eindelijk lukken grip te krijgen op de fiscus? Dat gaat Nederland het komende jaar zien, al moeten Van Huffelen en Vijlbrief eerst goed door de rest van de toeslagen-affaire heenkomen.
Afbeelding in header van Steve Buissinne via Pixabay
