“We zijn ver gekomen, met weinig ongelukken”. Dit zei Henk Otten op 20 april in een interview met de NRC. Nog geen week later is mede-oprichter Otten door andere FvD-prominenten, namelijk Baudet, Hiddema en Rooken, op zorgvuldige wijze uit het bestuur gepest. Wie is Henk Otten, wat betekent hij voor de FvD en hoe heeft deze karaktermoord kunnen plaatsvinden?
Wie is Henk Otten?
Henk Otten studeerde vanaf 1985 in Groningen economie en rechten. Na drie jaar op de Zuidas als advocaat te hebben gewerkt ging hij aan de slag voor Rabobank in Hongkong. Van 1999 tot 2002 werkte hij in London voor de Lehman Brothers. Daarna begon hij voor zich zelf, als adviseur en investeerder. Otten heeft dus vooral een achtergrond als zakenman, maar was voor zijn rol bij de FvD ook al actief in de politiek. Na de dood van Pim Fortuyn was Otten kort actief bij de LPF, waar hij snel mee stopte omdat hij zich niet prettig voelde in de chaos die binnen de LPF was ontstaan.
Een kleine 10 jaar geleden ontmoetten Baudet en Otten elkaar via gemeenschappelijke vrienden. In 2015 richten ze samen Forum voor Democratie op. De van origine denktank over politiek in Nederland ontpopte zich al snel tot de partij die we nu kennen, met 2 zetels in 2017 in de Tweede Kamer en 13 in 2019 in de Eerste Kamer.
Zijn aandeel in de groei van Forum voor Democratie is niet te onderschatten. Zo noemde Baudet hem eerder ‘volstrekt onmisbaar’. Als ‘Henk de Tank’ hield Otten de macht bij de partijtop, het bestuur, en is hij ‘het organisatorische meesterbrein op de achtergrond’. Hij hield zich vooral bezig met de financiën, leden- en kandidatenwerving en de organisatie van FvD. Zo vertelde Otten eens aan het AD dat meer dan de helft van de kandidaten voor de provinciale staten nog nooit een woord met Baudet gewisseld hadden, maar dat elke kandidaat Otten wel in zijn telefoon had staan. Ook zorgde Otten dat de partij sterk in de schoenen stond wat betreft financiën, door zich te focussen op groei van het aantal partijleden en daarbij een gelaagd contributiesysteem toe te passen. Als organisator kreeg Otten de bijnaam ‘Henk de Tank’, door de extreme controle die hij in de partij had. Niets gebeurde er in FvD, zonder dat de Tank het wist. Wat is dan de bermbom die de Tank heeft laten kantelen?
De bermbom
Otten en Baudet leken altijd vier handen op één buik, maar toch waren ze het niet altijd met elkaar eens. Zo staan ze niet op één lijn wat betreft de Nexit-wens van Baudet en was Otten al eens sceptisch over de ontmoeting van Baudet met de extreem-rechtse Amerikaan Jared Taylor. Echter zijn meningsverschillen binnen een partij, zeker een nieuwe partij, helemaal niet gek en vaak juist vruchtbaar. Zo zien de kiezers dat de partijtop ook een eigen mening heeft en zo staan zij al snel wat dichter bij de mensen. De onenigheden worden wat problematischer als we kijken naar de gebeurtenissen die zich af hebben gespeeld vanaf het paasweekend, inclusief een Twitter-affaire waar zelfs Trump trots op zou zijn.
Het sprookje (of de nachtmerrie, afhankelijk van welke gevoelens je Forum toedraagt) begon allemaal op zaterdag 20 april, wanneer de NRC een interview met Otten publiceert waarin hij stevige kritiek uit op partijleider Baudet. In het interview vertelt hij onder andere dat Baudet de partij ‘te veel naar rechts trekt’ en dat het hoog tijd is dat FvD ook andere gezichten naar voren brengt naast die van Thierry Baudet. Ook vond hij de speech van Baudet op de uitslagenavond van de provinciale staten niet erg gepast en is hij het meldpunt voor ‘linkse indoctrinatie’ in het onderwijs een misser. Daarnaast is hij ook een beetje klaar met het feit dat Baudet de partij soms onnodig in de wind zet door niet na te denken over de consequenties van zijn uitspraken. Alles bij elkaar is dit toch stevige kritiek die hij uit op Baudet en dat terwijl de mannen samen twee-derde van het partijbestuur uitmaken (ondertussen uitmaakten). Baudet en Theo Hiddema vonden de uitspraken van Otten in het interview niet schokkerend.
De soap gaat verder op dinsdag 23 april, als Otten ‘uit zichzelf’ zijn penningmeesterschap in het bestuur neerlegt. Hij doet dit om te focussen op zijn andere functies, vertelt hij in een reactie. Een dag later krijgt Otten via Twitter te horen dat het bestuur, waar hij toen dus nog zelf één-derde deel van was, heeft besloten dat het partijbestuur hem heeft verzocht om eervol terug te treden als medewerker van de Tweede Kamerfractie. Otten wist zelf van niks. In een gesprek met de Volkskrant die woensdagavond spreekt hij over de tweet van Baudet als een ‘impulsieve actie’ die hem daarmee ‘onder druk’ zou proberen te zetten. Hij zou hier echter niet warm of koud van worden.
De echte klapper, het contactmoment met de bom om zo maar te zeggen, is op donderdag 24 april wanneer de NRC een artikel publiceert waarin staat dat Otten een bedrag van 30.250 euro naar zichzelf heeft overgemaakt. Om duidelijk te zijn: niet van zijn spaarrekening naar zijn betaalrekening, maar direct uit de kas van Forum voor Democratie. Dit zou hij gedaan hebben als “een vergoeding voor bovenmatige uren” voor onder andere ledenwerving en campagnes. Het is nu dus extra duidelijk dat hij twee dagen eerder dus niet ‘uit zichzelf’ zijn penningmeesterschap heeft neergelegd. Ook kan je je afvragen hoe de NRC aan deze informatie komt, zo toevallig in de week dat er al zo veel heisa is binnen de partij rondom Otten. De Tank vraagt dit zichzelf ook af en komt tot de conclusie dat dit niet toevallig is. In een tweet schrijft hij van karaktermoord van mede-oprichters Baudet en Rob Rooken. In dezelfde tweet laat hij weten dat hij per direct aftreed als bestuurslid van FvD. De bom is ontploft en de Tank ligt op zijn kant.
Hoe nu verder?
Otten is in minder dan een week tijd dus zijn bestuursfunctie, penningmeesterschap, functie als fractiemedewerker in de Tweede kamer én het vertrouwen van zijn mede-FvD’ers kwijt. Wat rest is nog zijn functie in de Eerste kamer die hij binnenkort zou gaan bekleden. De vraag is natuurlijk of hij en de anderen dit nog willen, of dat dit het einde is van Otten bij Forum. Wat heb je namelijk nog aan een Tank die op zijn kant ligt?
Wat zou het effect zijn van een eventueel vertrek van Otten bij Forum? De partij heeft zijn imagoschade al opgelopen, iets wat wellicht gevolgen kan hebben voor de Europese verkiezingen op 23 mei. Is het dan slim om Otten nog te behouden in de partij, de bom is namelijk toch al ontploft en hem erbij houden zou kunnen leiden tot nog meer schandaal: de Tank kiest toch wel zijn eigen weg. Toch ligt afscheid nemen van Otten ook niet erg voor de hand: de man is hét brein achter de organisatie en structuur van Forum geweest. Aan de andere kant: die structuur staat, de kandidaten zijn ingevuld en de partij is groot en rijk. Het zou mij niks verbazen als Baudet en consorten kiezen voor een Forum zonder de Tank, al wordt de oorlog dan wel zwaarder.
